Analiza otoczenia firmy: o czym pomyśleć przed rozpoczęciem działalności?

Rozpoczęcie działalności gospodarczej wymaga starannego przygotowania. Aby jednak nie robić ważnego kroku na ślepo, warto wcześniej zmapować środowisko, do którego chcesz wejść ze swoim pomysłem.

Do oceny sytuacji rynkowej służą metody analizy strategicznej, które możesz wykorzystać nie tylko przy zakładaniu firmy, ale także przy podejmowaniu kluczowych decyzji zarządczych. Dzięki analizie odkryjesz mocne i słabe strony swojego biznesu, ocenisz konkurencję i łatwiej wycenisz swoje produkty.

Analiza pięciu sił Portera

Metoda Portera skupia się na ocenie konkurencji na rynku. Bada ona zagrożenia, na jakie narażona jest Twoja firma ze strony:

Każda sekcja analizy analizuje następnie różne siły działające w branży.

Istniejący i potencjalni konkurenci

Kluczowym punktem analizy jest prawidłowa identyfikacja konkurentów. Dlatego należy jasno określić, z kim realnie będziemy konkurować na rynku. Przykładowo, jeśli produkujesz luksusowe samochody, to nie będą Ci znacząco zagrażać producenci najtańszych aut.

Następnie porównaj swoją ofertę z wybranymi konkurentami. Czym różnią się wasze produkty/usługi? Jak wypadają pod względem cenowym? Czy Twoi konkurenci oferują jakieś dodatkowe usługi do swoich produktów? Jeśli rynek jest zalany konkurentami z podobną ofertą, klienci łatwo uciekną gdzie indziej przy najmniejszym problemie. Ale jeśli jest niewielu konkurentów, Twoja sytuacja jest łatwiejsza.

Porównanie pomoże Ci jasno określić przewagę Twoich produktów lub usług nad produktami lub usługami konkurencji. Następnie możesz wykorzystać te zalety, zwane czasem unikalnymi punktami sprzedaży (USP), w swoim marketingu.

Oprócz istniejących konkurentów, powinieneś zainteresować się również tymi, których jeszcze nie ma na rynku. Jeśli działasz w lukratywnej branży, do której łatwo wejść, wkrótce mogą pojawić się nowi gracze. Dlatego przy planowaniu weź pod uwagę, że konkurenci rosną lub zmieniają swoją ofertę, dlatego co jakiś czas aktualizuj swoje porównanie.

Substytuty

Substytuty, czyli produkty i usługi, które klienci mogą zdecydować się zastąpić, również stanowią potencjalne ryzyko dla firmy. Substytut może być bardzo różny od Twojego produktu - musi tylko zaspokajać tę samą potrzebę. Na przykład, jeśli produkujesz herbatę, warto monitorować ceny kawy, którą wiele osób pije rano zamiast herbaty.

Wpływ dostawców i klientów

Na koniec oceń pozycję przetargową ważnych partnerów na Twoim rynku - dostawców i nabywców. Jak duża jest ich liczba? Czy jesteś uzależniony od któregoś z nich? Ich pozycja będzie miała istotny wpływ na Twoją pozycję rynkową.

PESTLE

Analiza PESTLE bada otoczenie (makrootoczenie) organizacji. Dzięki niej uzyskasz wyraźniejszy obraz wyzwań, jakie stoją przed Tobą w wybranej branży. Metoda ta pomoże Ci również odkryć potencjalne możliwości rozwoju biznesu.

Dane do analizy można uzyskać z przepisów prawnych, oficjalnych raportów (np. od administracji państwowej, Czeskiego Urzędu Statystycznego itp.) lub od organizacji badawczych. Wiele informacji jest również publicznie dostępnych w Internecie.

Nazwa metody jest akronimem od angielskiego określenia wpływów na przedsiębiorstwo:

Czasami stosuje się również podstawową odmianę tej metody - analizę PEST, która pomija czynniki legislacyjne i środowiskowe.

Zidentyfikowane czynniki są następnie kategoryzowane w zależności od tego, czy mają pozytywny czy negatywny wpływ na Twoją firmę, a także ocenia się ich znaczenie (np. jak duży potencjalny wpływ mają na Twoją firmę).

W przypadku wielu decyzji strategicznych niektóre z wymienionych czynników nie są istotne (na przykład zakładając agencję reklamową, niekoniecznie musisz badać czynniki środowiskowe otoczenia). Można więc pominąć te części analizy.

Na przykład uproszczony wynik analizy może wyglądać tak:

SWOT

Macierz SWOT to popularne narzędzie analityczne, które pomaga określić mocne i słabe strony przyszłego biznesu, a także ważne czynniki zewnętrzne, które mogą mieć na niego wpływ - czyli Szanse/Zagrożenia.

Co należy sobie wyobrazić pod każdym z pojęć?

Jako podstawę do stworzenia swojego SWOT wykorzystaj dokumentację wewnętrzną (raporty, sprawozdania finansowe itp.), badania rynku lub dane statystyczne. Będziesz też potrzebował informacji z wcześniej wymienionych analiz (na przykład dane wyjściowe z analizy PESTLE pomogą Ci zidentyfikować szanse i zagrożenia).

Ocena czynników

Identyfikacja czynników to oczywiście tylko pierwszy krok w analizie SWOT - zaraz po niej następuje ich ocena. Dzięki niej dowiesz się, na których wpływach należy się skupić w pierwszej kolejności. Ocena zazwyczaj odbywa się w zespole.

Oceniacie mocne i słabe strony w zależności od tego, jak ważne są dla rozwiązania danego problemu strategicznego. W praktyce odbywa się to na przykład w ten sposób, że każdy członek zespołu dzieli 100 punktów pomiędzy zidentyfikowane mocne/słabe strony. Te z największą liczbą punktów są wówczas najważniejsze.

Szanse i zagrożenia są uszeregowane według ich wpływu i prawdopodobieństwa wystąpienia. Najważniejszymi szansami/zagrożeniami są te, które będą miały największy wpływ na firmę i istnieje duże prawdopodobieństwo ich wystąpienia.

Wymień najważniejsze czynniki w tabeli, którą później wykorzystasz do opracowania strategii. Przykładowo, prosty SWOT z konkretnymi przykładami wygląda tak:

Chcesz założyć własną firmę?

Analiza to dopiero początek procesu. Dowiedz się, jak stworzyć udany biznesplan. Jeśli wszystko już przemyślałeś, chętnie pomożemy Ci w formalnym założeniu firmy. Zostaw nam wiadomość, a dopracujemy szczegóły.